กาแฟเป็นเครื่องดื่มมีคาเฟอีนที่หลายคนนิยมดื่มเพื่อให้ตาสว่าง รู้สึกสดชื่นตื่นตัวระหว่างทำงาน ถ้าดื่มปริมาณพอดีมีประโยชน์หลายประการ แต่ดื่มมากเกินไปจะเกิดโทษ มาดูกันถึงข้อดีและข้อเสียของกาแฟที่นักดื่มตัวยงควรทราบ ดังนี้
ข้อดีของการดื่มกาแฟ
- ตื่นนอนตอนเช้ากระตุ้นสมองให้แล่นฉิวด้วยกาแฟสักแก้ว คาเฟอีนกระตุ้นระบบประสาทลดความเหนื่อยล้าจากการทำงานหรือการออกกำลังกาย กระตุ้นความจำและอารมณ์ให้ตื่นตัวมากขึ้น นักกีฬามักดื่มกาแฟกระตุ้นการทำงานของกล้ามเนื้อและและเพิ่มพลังงาน
- ดื่มกาแฟเป็นประจำลดความเสี่ยงเป็นโรคเบาหวานในระยะยาว เนื่องจากกาแฟกระตุ้นให้เบตาเซลล์ในตับอ่อนผลิตอินซูลินเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
- กาแฟช่วยบำรุงสมองป้องกันโรคทางระบบประสาท รวมถึงโรคอัลไซเมอร์และโรคพาร์กินสัน
- เพิ่มอัตราการเผาผลาญและกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ลดความอยากอาหารช่วยลดน้ำหนักได้
- ลดความสี่ยงเกิดภาวะซึมเศร้า ลดอัตราการเสียชีวิตด้วยฆ่าตัวตายน้อยลง
- ป้องกันภาวะตับแข็ง โรคตับเรื้อรัง ลดความเสี่ยงมะเร็งตับ ดื่มวันละแก้ว ความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคตับลดลง 15% ดื่มวันละ 3-4 แก้ว ความเสี่ยงลดลง 71%
- ดื่มกาแฟวันละ 3-4 แก้ว ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจ 15% ช่วยป้องกันภาวะหัวใจล้มเหลวและลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองลดลง 21%
ข้อเสียของการดื่มกาแฟ
- คาเฟอีนปริมาณมากเกินไปอาจส่งผลต่อสมองทำให้รู้สึกเหนื่อย มีความวิตกกังวล รู้สึกประหม่าและกระวนกระวายใจ บางคนมีอาการไวต่อคาเฟอีนมากกว่าคนทั่วไป ทำให้หายใจเร็ว ปวดหัว เวียนหัว หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น ระดับความเครียดเพิ่มขึ้น
- ดื่มกาแฟมากเกินไปส่งผลให้นอนไม่หลับ ขึ้นอยู่กับพันธุกรรมและปัจจัยอื่นๆ รวมถึงคนอายุมากจะหลับยากมากขึ้น กาแฟและชามีส่วนผสมคาเฟอีนเข้มข้นที่สุด สารคาเฟอีนพบได้ในเครื่องดื่มอื่นๆ เช่น โกโก้ โซดา เครื่องดื่มชูกำลัง และยาหลายชนิด สารคาเฟอีนมีผลต่อร่างกายนานเฉลี่ย 5 ชั่วโมง ดื่มช่วงกลางวันก็อาจกระทบต่อการนอนตอนกลางคืนได้เช่นกัน
- หลายคนพบว่าการดื่มกาแฟตอนเช้ากระตุ้นการทำงานของลำไส้ออกฤทธิ์เป็นยาระบาย หากร่างกายได้รับคาเฟอีนปริมาณมากอาจทำให้ท้องร่วง อาจมีผลต่อระบบย่อยอาหารเป็นสาเหตุให้บางคนเป็นโรคกรดไหลย้อน ควรลดประมาณกาแฟหรือเปลี่ยนไปดื่มชาแทน
- ดื่มกาแฟเป็นประจำกลายเป็นเสพติดคาเฟอีน หากงดดื่มกาแฟจะมีอาการปวดหัว เหนื่อยล้า และง่วงนอนจนต้องกลับไปดื่มอีกอาการต่างๆ ก็หายไป
- สารคาเฟอีนทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้ชั่วคราว ยิ่งถ้ากำลังนั่งลุ้นแล้วผิดหวังไปด้วยยิ่งอาจทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นเป็นเท่าตัว เป็นปัจจัยเสี่ยงต่ออาการหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมอง
- ปัสสาวะบ่อยเป็นผลข้างเคียงที่เกิดจากการดื่มกาแฟมาก เนื่องจากสารเคเฟอีนกระตุ้นกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวทำให้กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
สารคาเฟอีนส่งผลต่อผู้คนต่างกัน หากดื่มกาแฟปริมาณน้อยปลอดภัยกับผู้บริโภคส่วนใหญ่ ช่วยกระตุ้นสมองให้ตื่นตัว ทำงานมีประสิทธิภาพ และเพิ่มสมรรถภาพทางกายที่ดีขึ้น คาเฟอีนปริมาณมากอาจมีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายได้ แต่กับบางคนอาจไม่มีผลกระทบในด้านลบ ลองสังเกตตัวเองแล้วปรับปริมาณให้พอเหมาะทำให้กาแฟเป็นเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพอย่างเหลือเชื่อ